15 maj 2024
Nr 5 (320) • MAJ 2024
Drodzy Czytelnicy!
W lutym ukazała się książka Anety Prymaki- Oniszk pt. „Kamienie musiały polecieć. Wymazywana przeszłość Podlasia”, podejmująca bardzo ważny dla naszego regionu temat. Książka bardzo osobista, szczera, odważna, odzierająca tę naszą tolerancyjną wielokulturowość, którą tak bardzo się chełpimy. Na pierwszym premierowym spotkaniu w Białymstoku było tak dużo ludzi, że nie wszyscy zmieścili się w klubie Zmiana Klimatu. Takiej frekwencji nikt nie pamięta. Mieliśmy okazję gościć autorkę i u nas, a zapis rozmowy, którą miałam przyjemność poprowadzić, publikujemy w tym numerze.
Po przeczytaniu książki zaczęłam przypominać sobie historie moich niektórych rozmówców o czasach tuż powojennych. Wspominali o bandach, leśnych, AK, rabusiach (różnie ich nazywano). W naszej gminie głównie byli to „każuszniki” i „sałaninniki”, którzy rabowali, wykorzystując sytuację. Nierzadko okazywali się nimi sąsiedzi z okolicznych wsi. Kiedyś poszłyśmy razem z Anetą Prymaką na rozmowę do pana Anatola Porębskiego, który opowiadał jak kobieta podczas najścia bandy rozpoznała swego chrześniaka z sąsiedniej wsi. Pan Włodzimierz Szeremeta z Królowego Stojła wspominał 9 lat temu: „U grudniu 45 roku wiarnuusia ja da chaty z frontu. Pryszli Akoucy, skazali, że „cywilowi nie należy się nosić wojskowego ubrania” i zabrali mnie hanawicy i boty.”
Tak jak autorka wspominała – bardziej tragiczne zdarzenia omijały m.in. naszą gminę. Skala była ogromna m. in. w rodzinnej wsi jej dziadków- Łosośnie i jej okolicach na Sokólszczyźnie. Bandy wielokrotnie wchodzą do domu jej babci, straszą, grabią, wcześniej zabijają dziadka. Do tej pory nie zdawałam sobie sprawy, że odbywało się to aż na taką skalę.
Aneta często porusza temat „wyjazdów do raju”, czyli do Związku Radzieckiego. Bardziej go sobie uświadomiłam dopiero wtedy, kiedy zaczęłam zajmować się naszą gazetą. Ale nie słyszałam o zastraszaniu, mieszkańcy Chomontowiec nawet się zbuntowali, wygonili ze wsi tych, którzy przyjechali namawiać na opuszczenie wioski. Ludzie, zwłaszcza biedni, wyjeżdżali, bo obiecano im ziemię, gospodarstwa, dobrobyt. Teraz się baczniej przyglądam temu tematowi. Pan Jan Tarasewicz ze Słuczanki – bohater tekstu z tego numeru powiedział mi podczas rozmowy, że wyjechało prawie pół wioski. Byłam bardzo zaskoczona tym faktem. Ich rodzina została: „Baćko nie wyjażdżau, tut astalisia. Ciahnucca z małymi dziećmi nie było sensu. Razkoszy nidzie nima.”
Mój wspomniany rozmówca pan Tarasewicz skończy jesienią 96 lat, a w tamtym roku jeszcze jeździł ciągnikiem, orał, kosił, hektar zboża zasiał własnymi rękami… Panie Janku! dużo zdrowia i radości z życia.
Podpowiadajcie tematy, nadsyłajcie swoje zdjęcia, artykuły, listy do 20 maja na adres dsulzyk(at)gckgrodek.pl.
Dorota Sulżyk – redaktor naczelna WG-HN
W tym numerze między innymi:
– Życzenia wielkanocne;
– Felieton wstępny redaktorki naczelnej;
– Relacja i fotorelacja z LIX sesji Rady Gminy Gródek – ostatniej VIII kadencji;
– Sprawozdanie z działalności Wójta Gminy Gródek w okresie międzysesyjnym;
– Sprawy samorządowe: Poprawa zdolności służb przeciwpożarowych i ratowniczych; „Mali strażacy czystego środowiska” – Dzień Ziemi;
– Co dalej z Borykiem? Odpowiadają Nadleśniczy Nadleśnictwa Waliły Janusz Samociuk i Wójt Gminy Gródek Wiesław Kulesza;
– Aktualności: Piesza pielgrzymka Gródek – Supraśl; Szkolenie dla Kół Gospodyń Wiejskich w Bielewiczach; Gryfiki na Niegocin CUP; Współpraca dla lasu (o spotkaniu integracyjnym „Zespołu Lokalnej Współpracy w nadleśnictwie Waliły”);
– „Nasze szczeniaki bardzo dobrze rokują” – rozmowa o psach ratowniczych z Michałem Cywoniukiem i Adamem Krysiukiem z OSP w Gródku;
– Wieści z GCK: „Haradockaja kuryca i haradocki piewień” (kubki promocyjne); Spektakl „Mała Pasja…” na scenie widowiskowej GCK; Fotorelacja ze spotkania z Anetą Prymaką; informacje i ogłoszenia z GCK;
– Wieści z Biblioteki: DKK i spotkanie autorskie z Barbarą Korytkowską; Akcja „Żonkile” w bibliotece; Lekcja biblioteczna o Julianie Tuwimie; „Baśniowa kraina fantazji” – cykl spotkań w bibliotece;
– Wieści szkolne: Konkurs „Rodnaje słowa”; Orzysz CUP (ogólnopolski turniej unihokeja);
– „Kamienie musiały polecieć” – rozmowa z Anetą Prymaką przeprowadzona podczas spotkania promującego jej najnowsza książkę „Kamienie musiały polecieć. Wymazywana przeszłość Podlasia”;
– „Gmina Gródek w oczach sztucznej inteligencji” – tekst Michała Adama Kiszkiela;
– „Try miliardy sekundau” – o swoim życiu opowiada Jan Tarasewicz ze Słuczanki;
– Cykl Janusza Cimochowicza Tak to było. „Kuchnia żydowska”;
– Informacje z GOPS;
– Cykl Barbary Niczyporuk W ogrodzie i kuchni: „Odcinek osiemdziesiąty dziewiąty. Romantyczny”
– Listy, porady, ogłoszenia, reklamy;
Dobrej lektury!
