SPACER PAMIĘCI

To już w tę sobotę! Spacer Pamięci 09.10.2021

Jesienią 2021 roku mija 80-ta rocznica utworzenia żydowskiego getta w Gródku.

Przed wybuchem wojny mieszkało w Gródku 1150 osób pochodzenia żydowskiego. W 1941 roku gródeckich Żydów zamknięto w getcie. Musieli się tam przenieść w ciągu 24 godzin. Żydom zabrano cały majątek, zamykano ich sklepy. Za ogrodzenie trafili mężczyźni i kobiety, starcy i dzieci – wszyscy. Getto było zamkniętym terenem, obejmującym trzy główne ulice – Fabryczną, Zarzeczańską (wtedy Berka Joselewicza), Koszarową. Od innych ulic oddzielały je dwie bramy. Jedna znajdowała się przy ulicy Fabrycznej (dziś jest to ulica Północna), druga na rogu ulic Chodkiewiczów i Koszarowej. Resztę granic pełniły zwykłe ogrodzenia, których mieszkańcy getta nie mogli przekraczać. Sprawnym fizycznie, Niemcy kazali pracować, m.in. przy budowie dróg oraz wyładunku i załadunku wagonów na pobliskiej stacji kolejowej w Waliłach.

Plan spaceru :

1-13.00 Spotkanie na skrzyżowaniu ulic A. i G. Chodkiewiczów i Koszarowej.

Powitanie i przedstawienie założeń upamiętnienia.

Krótka historia Żydów w Gródku –Wiera Tarasewicz.

2-13.15 – 14.00 Przemarsz (spacer) dawną granicą getta: Koszarowa, Północna, Chodkiewiczów w stronę ul. Fabrycznej pod Ośrodek Zdrowia.

3- 14.00 Posadzenie żonkili koło Szkoły Podstawowej .

4-14.15 Spotkanie pod tablicą upamiętniającą żydowskiego lekarza Lwa Cukiermana.

Dorota Sulżyk, krótka opowieść o Lwie Cukiermanie ” To był dobry doktor”.

5-14.30 Może krótki koncert … pieśni w języku jidisz. Czytanie nazwisk gródeckich Żydów . Czytanie wierszy.

6-15.00 Zakończenie.

Я не змог выратаваць / ніводнага жыцця / не змог спыніць / ніводнай кулі / таму я абыходжу могілкі / якіх няма / я шукаю словы / я бягу / на дапамогу якой не завуць / на спознены ратунак / хачу паспець/ нават запозна (Фіцоўскі 1979, 5)

Шпацыр памяці 09.10.2021

Восенню 2021 года спаўняецца 80 гадоў з дня стварэння яўрэйскага гета ў Гарадку. Да пачатку вайны ў Гарадку пражывала 1150 чалавек яўрэйскага паходжання. У 1941 годзе яўрэі з Гарадка былі зняволеныя ў гета. Яны павінны былі перанесціся туды на працягу 24 гадзін. У яўрэяў забралі ўсю маёмасць, а іх крамы зачынілі. Мужчыны і жанчыны, старыя і дзеці — усе яны трапілі за агароджу. Гета ўяўляла сабой замкнёную тэрыторыю, якая ахоплівала тры галоўныя вуліцы – Фабрычную, Зарэчанскую (тады Берка Яселевіча) і Кашарову. Дзве брамы аддзялялі іх ад іншых вуліц. Адна была размешчана на вуліцы Фабрычнай (сёння гэта вуліца Паўночная), другая — на рагу вуліц Хадкевічаў і Кашаровай. Астатнія межы былі звычайнымі агароджамі, перасякаць якія жыхарам гета было забаронена. Фізічна спраўным немцы загадалі працаваць, у тым ліку пры будаўніцтве дарог, а таксама разгрузцы і пагрузцы вагонаў на бліжэйшай чыгуначнай станцыі ў Валілах.

План шпацыру:

1 – 13.00 Сустрэча на скрыжаванні вуліц А. і Р. Хадкевічаў і Кашаровай. Прывітанне і прадстаўленне здагадкі памяці. Кароткая гісторыя яўрэяў у Гарадку — Вера Тарасэвіч.

2. -13.15 – 14.00 Марш (шпацыр) па былой мяжы гета: Кашаровая, Паўночная, Хадкевічаў у бок вул. Фабрычнай пад Асяродак здароўя.

3. 14.00. Пасадка жоўтых нарцысаў каля Пачатковай школы.

4. 14.15 Сустрэча ля мемарыяльнай дошкі ў памяць аб яўрэйскім лекары Льве Цукермане. Дарота Сульжык, кароткі аповед пра Льва Цукермана «Гэта быў добры доктар».

5. 14.30 Кароткі канцэрт песні ў ідыш. Адчытанне прозвішчаў гарадоцкіх яўрэяў. Чытанне вершаў.

6. 15.00 Заканчэнне