WYSTAWA O KARO

„Ostatni wychodziłem z zakładu…”

Wystawa np. „Karo w Gródku”

Taki tytuł nosi film o historii największej fabryki w gminie Gródek – Zakładu Przemysłu Dziewiarskiego „Karo”, który funkcjonował na tych terenach w latach 1959-1995.

W tym roku mija 27 lat od zamknięcia bardzo ważnej dla społeczności Gródka i okolic fabryki. Z tej okazji postanowiliśmy zorganizować w Gminnym Centrum Kultury w Gródku wystawę poświęconą zakładowi Karo. „Udało się nam zebrać wiele pamiątek, dokumentów ubrań, fotografii… a nawet maszynę do szycia, która znajdowała się w hali zakładu” – mówi Magdalena Łotysz, dyrektor GCK  i inicjatorka powstania wystawy. Oprócz tradycyjnej wystawy powstaje film w którym biorą udział byli pracownicy zakładu. Ich indywidualne historie, opowieści o czasach pracy w fabryce będą przeplatane ujęciami ukazującymi obecny stan budynków zakładu, a także zdjęciami z czasów świetności fabryki.

Wernisaż wystawy pn. „Karo w Gródku”, odbędzie się 22 października (sobota) w holu Gminnego Centrum Kultury w Gródku o godz. 17.00. Wstęp wolny. Wystawę będzie można obejrzeć do 22 listopada.

Krótka historia zakładu:

Zakład Przemysłu Dziewiarskiego rozpoczął działalność w Gródku w czerwcu 1959 r., kontynuując ponad stuletnią tradycję przemysłu włókienniczego w tej miejscowości. Istniejącą bazę lokalową przejęły Bartoszyckie Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego w Bartoszycach. Zatrudnienie znalazło tu 46 pracowników stałych i 30 chałupników. Kadra kierownicza i fachowcy  przyjeżdżali z Bartoszyc. Nad stróżówką dobudowano nadbudówkę i zlokalizowano tam pokoje gościnne. Biuro fabryczne mieściło się na miejscu obecnego budynku biurowego KZB. Zakład dziewiarski mieścił się w wyremontowanych ruinach fabryki pożydowskiej.

W przededniu Nowego 1964 Roku Bartoszyckie Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego w Bartoszycach przekazały zakład w Gródku k/Białegostoku pod nadzór Zakładom Przemysłu Dziewiarskiego „Karo” w Siedlcach. Pierwszy blok zakładowy został oddany do użytku w 1961 roku, potem powstały następne. Na początku lat 70. wybudowano przyzakładową stołówkę. Nad portiernią utworzono pokój lekarski, w 1974 roku dobudowano budynek przyzakładowego ambulatorium. 1 września 1977 roku przekazano do użytkowania żłobek na 80 miejsc i przedszkole na 120 miejsc.

W latach 1972 – 1973 oddano do użytku nowoczesną halę produkcyjną o powierzchni 5800 m². W opróżnionym budynku „starej szwalni” utworzono magazyn techniczny i magazyn wyrobów gotowych. Zakład liczył wtedy 414 osób, w tym 88% stanowiły kobiety. Na początku lat 80. w zakładzie w Gródku pracowało już prawie 720 osób. Po trzech – czterech latach zatrudnienie zaczęło spadać. W Zakładzie Produkcyjnym w Gródku istniały trzy zasadnicze działy produkcyjne: krajalnia, szwalnia i pakownia.

W końcu lat 70. produkowano najczęściej bieliznę bawełnianą damską i męską, wysyłaną do 190 odbiorców w kraju. Potem była produkcja spódniczek z atrakcyjnej dzianiny bistorowej. Realizowano też zamówienia rządowe w zakresie produkcji bielizny dla wojska. Produkowano również bieliznę na eksport do: Norwegii, Anglii, Finlandii, Stanów Zjednoczonych, Libii, ZSRR.

Funkcję kierownika zakładu w Gródku od początku jego istnienia do 1986 roku (przejście na emeryturę) sprawował Anatol Kondrusik. Potem zastąpił go Mikołaj Grycuk.

1 maja 1995 roku zarządca siedleckiego „Karo” zarządził likwidację zakładu w Gródku. Pracę straciło 240 osób. Zarządca przeprowadził proces likwidacji zakładu. W 1997 roku przekazał gminie budynki mieszkalne (bez bloku przy ul. Fabrycznej), oczyszczalnię ścieków i kotłownię. Żłobek, przedszkole i przychodnia przyzakładowa wcześniej przeszły we władanie gminy. Do sprzedaży zostały przeznaczone świetlica, stołówka oraz nieruchomość z halą produkcyjną z maszynami i urządzeniami. Z czasem hala fabryczna, magazyny i plac pod nimi stały się prywatną własnością.

( na podstawie tekstu Wiery Tarasewicz w ramach cyklu „Okruchy Ziemi Gródeckiej” – „HISTORIA ZPDZ „KARO” ZAKŁAD W GRÓDKU (W SKRÓCIE)” opublikowanego w WG-HN 12/1 2017/2018